• Ruk naar rechts

    Soms kunnen er vreemde situaties ontstaan in het dagelijkse leven. Wie immers had kunnen bedenken dat heel progressief Nederland blij is dat de nog hangende restzetel niet naar D’66 is gegaan. Dat die vervolgens bij de SP is beland, blijkt van ondergeschikt belang. Want hoezeer die partij zich ook beijvert voor de laagste klassen in het land en hoe sympathiek hun voorman Jimmy ook overkomt, sinds het vertrek van de Mao uit Oss is het bergafwaarts gegaan met de Brabantse socialisten.

    D’66 blijft dus steken op 26 zetels. Daarmee wordt de door de VVD zo felbegeerde ruk naar rechts vrijwel onmogelijk. En aangezien de PVV en het Baudet-forum bij voorbaat zijn uitgesloten, blijken 75 zetels het maximum ter rechterzijde. Dat lijkt niet op stabiliteit.

    Dus zal er worden gekeken naar de middenoplossing. En is het afwachten hoe lang de VVD haar verzet volhoudt. Die partij maakte een schuiver naar rechts, in de hoop naar beide kanten hard to get te kunnen spelen in het geval van fors zetelverlies. Geheel onverwacht bleef dat verlies erg beperkt. Gelukkig voor de lijsttrekker, maar de partij manoeuvreerde zich daarmee in een politiek vacuüm. En het zal voorzichtig laveren worden om geloofwaardig terug te schuiven. Of Yesilgöz die geloofwaardigheid zal kunnen etaleren, is zeer de vraag. Al te rigoureus stelling nemen, kan een voortijdige breuk in je carrière opleveren. Benieuwd wie er zich inmiddels aan de zijlijn warmlopen.

    Basisplaatsen zijn ook in de politiek nimmer zeker.

  • Midden

    Heb in al mijn jaren nog nooit zoveel politici in zo weinig dagen gezien. De televisie rookt bijna van een ongekende lijsttrekker-dichtheid. Ze berijden allemaal hun gekende stokpaardjes. En ze benadrukken allen de verschillen met de andere partijen. Vanzelfsprekend in hun eigen voordeel. Obstakels voor toekomstige samenwerking worden opgeworpen, coalitiegenoten worden bij voorbaat uitgesloten. Allemaal voor de bühne, omdat de uiteindelijke regeringssamenstelling feitelijk al vastligt.

    De blonde roerganger heeft zich daar al bij neergelegd, al beweert hij te vuur en te zwaard dat zijn partij straks de grootste zal zijn en andere partijen niet om hem heen zullen kunnen. En als ze dat wel doen, dat ze dan ondemocratisch handelen. Waar die bewering op gestoeld is, blijft volkomen onduidelijk. Dat de partijen die ertoe doen, hem gaan uitsluiten, staat ondertussen wel vast. Wie gaat immers nog weer in zee met de meest onbetrouwbare – en belangrijker nog: de meest onbekwame – partij van de hele Tweede Kamer? Het antwoord: niemand met z’n volle verstand.

    En dus gaat het deze keer niet over rechts of links, maar door het midden. GL-PvdA, D’66, CDA en VVD kunnen elkaar met alle mogelijke energie bestrijden, maar zullen na 29 oktober toch echt hun overeenkomsten moeten zoeken. Wat er nu gebeurt, is weinig meer dan de opmaat van de onderhandelingen die eind deze week zullen beginnen. In die zin is de hele campagne een nauwelijks interessant toneelstuk.

    Maar goed, het volk wil vermaakt worden en daar doen de dames en heren politici graag aan mee.
    En de talkshows.
    En de zetelpeilers, de politieke duiders en verdere analisten.
    Verkiezingen zijn een verdienmodel geworden. En het is duidelijk wie uiteindelijk de noodzakelijke gelden moeten opbrengen.

    In die zin zijn de debatten onvermijdelijk.

    Helaas.

  • Zwaar weer

    De VVD verkeert in zwaar weer. De partij zakt in de peilingen, het verkiezingsprogramma lijkt de plank volledig mis te slaan en partijleider en beoogd lijsttrekker Yesilgöz begaat de ene communicatiefout na de andere populistische blunder.

    De paniek op het hoofdkantoor moet inmiddels wel tot aardige hoogten zijn gestegen, want ik mocht gisteravond aan telefoontje van een partijprominent ontvangen met de vraag of ik eens wilde komen praten over een mogelijke wijziging van de gang van zaken. Ik? Een dinosaurus? Bijna twintig jaar geleden heb ik na de desastreuze verkiezingen van 2006, al gepleit voor een verfrissing van de kieslijst. De denktank waarvoor men mij had uitgenodigd, kwam na analyse van de dramatisch verlopen verkiezingen al snel tot de conclusie dat de partij moest zien af te reken met het klassiek rechtse imago dat tot dan toe werd gekoesterd. In de navolgende maanden en jaren heb ik met diverse ‘talenten’ binnen de partij diepgravende gesprekken gevoerd. En uiteindelijk is door de partijleiding gekozen voor slechts enkelen van hen. En dan ook nog de enkelen die door communicatieklasjes en politieke schooltjes al compleet gehersenspoeld waren. Zodat er een claim op vernieuwingsdrang kon worden gelegd en verder iedereen op z’n stoeltje kon blijven zitten. En nu moet uitgerekend ik, een gepensioneerd hoogleraar, zoveel jaar na dato de koers van de partij weer proberen te gaan verleggen? Lijkt me een mismatch. En bovendien: het leed is al geschied. De partij heeft al een flater geslagen met een programma waarop de PVV trots zou zijn. Dit is niet langer mijn partij meer. Ik heb dan ook vriendelijk bedankt voor de eer. Ik kan mijn tijd wel zinvoller besteden. Het gras moet node gemaaid.

  • Retoriek

    VVD-leider Yesilgöz sluit een nieuwe samenwerking met de PVV uit. Niet zozeer om inhoudelijke aspecten, maar meer vanwege de bestuursstijl van de blonde roerganger en diens onbetrouwbaarheid, laat ze desgevraagd weten.

    Die uitspraken moet ik even op me laten inwerken. De VVD heeft dus geen bezwaar tegen de standpunten van de PVV, hoezeer die ook in strijd zijn met fatsoen, goede zeden en, ach detail, de Grondwet. Zo werkt politiek heden ten dage dus. Partijen nemen geen principiële besluiten om niet het beoogd electoraat te verliezen. Maar we focussen ons op personen of op bevolkingsgroepen, die we met rappe oneliners zwart maken. Waar of niet, is volstrekt irrelevant.

    Politiek heeft niets meer met feiten te maken, alleen met retoriek. En liefst hol. Want die klinkt het luidst als je evenzeer holle vaten gebruikt. En die zijn ruim voorhanden in de diverse fracties. De kiezer zal het ondertussen allemaal om het even zijn. Het publiek interesseert zich allang niet meer voor de feiten. Een al helemaal niet meer voor de politiek.

    En zo drijft de maatschappij langzaam uiteen. Tot de vlam in de pan slaat. Dan hebben we repressie of revolutie. Beide even erg.

  • Zijlijn

    Om 9.00 uur ’s morgens het lang verbeide bericht: het kabinet valt. Of preciezer: de ‘blonde roerganger’ trekt de stekker uit de regering en vaardigt de oekaze uit aan ‘zijn’ bewindslieden om zich terug te trekken.

    Daarmee komt er een einde aan dit merkwaardige, gearrangeerde huwelijk van VVD, NSC, BBB en PVV. Een onmogelijke combinatie, zoals vooraf werd vastgesteld en achteraf is bewezen. Een club met dusdanig tegengestelde belangen dat enige voortgang op essentiële terreinen vooraf al tot de onmogelijkheden leek te behoren. Fijnslijper Omtzigt pleitte voor rechtstatelijkheid, agrarische sloopkogel Van der Plas loog de boeren enige onmogelijkheden voor en gladjakker Yesilgöz observeerde en wachtte haar momenten af. En de Asielkoming? Die zweette van het eerste moment al peentjes. Bang dat zijn onuitvoerbare ideeën ontmaskerd zouden worden. Bang dat duidelijk zou worden in welke mate hij zijn achterban heeft voorgelogen. Bang dat zou worden onthuld met welk een kudde non-valeurs zijn partij de Tweede Kamer heeft besmeurd.

    En dus werd er telkens krampachtig de aandacht gevestigd op de niet bestaande asielcrisis. En een week geleden, toen pijnlijk aan de oppervlakte kwam dat het kabinet werkelijk niets tot stand heeft gebracht, gooide Geert de handdoek. Zijn actieplan met punten die al aantoonbaar onuitvoerbaar zijn gebleken, moesten worden omarmd door de andere partijen. Dat bleek de nooduitgang die hij zocht.

    De PVV keert terug naar de zijlijn en zal daar blijven ook. Geert is nu eenmaal weinig meer dan een van de stuurlui. Geert Walders, kortgezegd.

  • Nieuwe generatie

    Ik ben aan het rommelen in de bibliotheek en stuit bij toeval op een archiefdoos vol magazines. Het blijkt de complete verzameling van Liber, het ledenblad van de VVD te zijn. De partij verkeerde destijds (2006) in mineur, met een desastreuze machtsstrijd tussen Mark Rutte en Rita Verdonk als schrijnend dieptepunt. Gevolg: een vernietigende verkiezingsuitslag.

    In klein comité is vervolgens besloten dat het roer om moest. En daarvoor werd een commissie van deskundigen en wijsneuzen samengesteld, die na rijp beraad met een plan van aanpak diende te komen. Ik was een van die commissieleden.

    Diverse herbronningsbijeenkomsten en talloze besloten vergaderingen naderhand hebben we een strategie vastgesteld. Een frisse wind diende te gaan waaien; de partij moest af van het imago van driedelig grijs en parelkettingen. Om dat, ook binnen eigen gelederen, kracht bij te zetten, heb ik diverse aanstormende talenten en potentiële nieuwe leiders geïnterviewd en deze gepubliceerd. Een nieuwe generatie liberalen diende zich aan. Gevolg: de hele partij werd opgeschud en de VVD werd in 2010 de grootste partij. Dat succes vervult me nog altijd met veel plezier.

    Van de gesuggereerde vernieuwing kwam overigens weinig terecht. Als mijn geheugen me niet bedriegt, is slechts een tweetal van de met veel bombarie op het schild gehesen talenten, daadwerkelijk tot een van de Kamers doorgedrongen. De oudere garde bleek iets teveel aan het pluche gelijmd.