Soms kunnen er vreemde situaties ontstaan in het dagelijkse leven. Wie immers had kunnen bedenken dat heel progressief Nederland blij is dat de nog hangende restzetel niet naar D’66 is gegaan. Dat die vervolgens bij de SP is beland, blijkt van ondergeschikt belang. Want hoezeer die partij zich ook beijvert voor de laagste klassen in het land en hoe sympathiek hun voorman Jimmy ook overkomt, sinds het vertrek van de Mao uit Oss is het bergafwaarts gegaan met de Brabantse socialisten.
D’66 blijft dus steken op 26 zetels. Daarmee wordt de door de VVD zo felbegeerde ruk naar rechts vrijwel onmogelijk. En aangezien de PVV en het Baudet-forum bij voorbaat zijn uitgesloten, blijken 75 zetels het maximum ter rechterzijde. Dat lijkt niet op stabiliteit.
Dus zal er worden gekeken naar de middenoplossing. En is het afwachten hoe lang de VVD haar verzet volhoudt. Die partij maakte een schuiver naar rechts, in de hoop naar beide kanten hard to get te kunnen spelen in het geval van fors zetelverlies. Geheel onverwacht bleef dat verlies erg beperkt. Gelukkig voor de lijsttrekker, maar de partij manoeuvreerde zich daarmee in een politiek vacuüm. En het zal voorzichtig laveren worden om geloofwaardig terug te schuiven. Of Yesilgöz die geloofwaardigheid zal kunnen etaleren, is zeer de vraag. Al te rigoureus stelling nemen, kan een voortijdige breuk in je carrière opleveren. Benieuwd wie er zich inmiddels aan de zijlijn warmlopen.
Basisplaatsen zijn ook in de politiek nimmer zeker.
De blonde roerganger is veranderd in de blonde roerstok. Noodzakelijk, om eens flink te roeren en te prutten in wat toch een tamelijk transparant democratisch proces kan worden genoemd. Verkiezingen in Nederland zijn aan talloze regels gebonden en frauderen is uitgesloten. En toch meent de gehele PVV-partij op z’n X-account de nodige twijfel te moeten zaaien over de gang van zaken. Een handelwijze die rechtstreeks van de oranje gorilla lijkt te zijn afgekeken.
Met deze actie bereikt de partij een nieuw dieptepunt. Bij eerdere verkiezingen – zeker de vorige, toen de partij een ontluisterende winst boekte – hebben we Geert met geen woord gehoord over mogelijke verkiezingsfraude. Maar de druiven zijn blijkbaar zuurder dan ooit. De PVV lijkt zijn kansen te hebben verspeeld ooit nog in de regering terecht te komen, premier ‘blondie’ zullen we nimmer krijgen en de partij staat bij de komende formatiegesprekken bij voorbaat al buitenspel.
En dus valt Geert terug op z’n oude, beproefde methodes: schreeuwen, lawaai maken, insinueren, beledigen en onrust zaaien. Met hernieuwd elan, dat moet gezegd. Alleen is er ditmaal een grens overschreden. Want waar dit soort twijfel zaaiende acties toe kunnen leiden, hebben we kunnen zien bij de bestorming van het Capitool. Met alle gevolgen van dien. Maar de PVV is blijkbaar bereid dat soort risico’s te nemen.
Het gaat van kwaad tot erger. De bruinhemden van weleer zijn nu gehuld in zwarte hoodies. Het vocabulaire is hetzelfde gebleven. Kreten. Zonder onderbouwing. Maar vilein tot op het bot.
Nederland heeft gesproken; de stemmen zijn bijna geteld. Jammer genoeg heeft de Heilige Geest vandaag verstek laten gaan, want er worden vandaag veel verschillende talen gesproken die niemand kan verstaan. Verliezers blijken toch winnaars, winnaars blijken slechte verliezers. Eén ding is zeker: de partijen die de afgelopen elf maanden de regering vormden, leveren maar liefst 36 zetels in. Dat is in ieder geval wel klare taal.
Merkwaardig genoeg is de meest redelijke partij van de vier, het NSC, het kind van de rekening geworden. De partij van oprichter Pieter Omtzigt verliest al haar twintig zetels en verdwijnt uit de Tweede Kamer. De partij die veel van de chaos heeft veroorzaakt, het eenmansorkest uit Venlo, verliest weliswaar fors, maar strijdt nog altijd om de begeerde plek als grootste partij. De kiezer is wispelturig.
Het schaakspel is ondertussen wel al begonnen. Er is nog weinig te merken van een zoektocht naar overeenkomsten. Nog steeds worden de verschillen benadrukt en combinaties naar het rijk der fabelen verwezen. Het zal dan ook interessant zijn om te zien hoe de woordvoerders de onvermijdelijke verandering in hun standpunten later onder woorden zullen brengen. Het semantische spel is op de wagen.
Een echt mandaat is echter onduidelijk. Het midden lijkt de enige oplossing. Eén ding is echter wel overduidelijk: het is tijd om over een kiesdrempel na te denken.
Al is het maar om het stembiljet tot aanvaardbare proporties terug te brengen.
De grondwettelijke vrijheden vormen een belangrijk fundament in democratische beschavingen. Daar is vrijwel iedereen het over eens. En we maken daar met z’n allen, zeker ook in Nederland, graag gebruik van. Terecht, want ondanks soms stevige en excentrieke opvattingen, staat één ding boven water: diezelfde democratie moet tegen een stootje kunnen. En dat blijkt in de praktijk ook het geval.
Niet geheel verwonderlijk maken ook lieden op de extreme flanken van het politieke spectrum volgaarne gebruik van deze grondwettelijke rechten. Meestal met het doel iets in de maatschappij op te schudden of om een discussie de gewenste kant op te sturen.
Merkwaardig genoeg zijn diezelfde lieden een stuk minder enthousiast als ze zelf het onderwerp in dit soort discussies zijn. Ogenblikkelijk veranderen ze van rol: onderwerp wordt lijdend voorwerp. En vol ergernis wordt er vervolgens geklaagd over de rol van de media, de oneigenlijke redenaties van tegenstanders of de malversaties van politieke of maatschappelijke opponenten.
Eerder liet de blonde roerganger zich al van z’n kinderachtigste zijde zien toen Trouw een kritische beschouwing over hem had gepubliceerd. Het enige partijlid riep z’n achterban op de eventuele abonnementen op het dagblad op te zeggen. Hoe kleingeestig.
En nu is de 3xB onderwerp van discussie. Vanwege het negatieve advies dat de Raad van State uitbracht over de landbouwplannen van ‘’Us Femke’, opende de agrarische sloopkogel ongegeneerd de aanval. De Raad van State zou een hoog D’66-gehalte hebben en bovendien veel te politiek opereren. Let wel: we praten hier over het hoogste adviescollege van Nederland, wier positie in de Grondwet is verankerd. Kortom, de bijl aan de wortel van de rechtstaat.
Toen de voorvrouw van Triple B vervolgens kritisch werd bevraagd over deze onterechte attaque, vond ze dat haar kritiek best geoorloofd is. En dat de Tweede Kamer een grote rol zou moeten spelen bij de benoeming van de leden van de Raad. Hoezo, té politiek? En gevraagd of ze een D’66-benoeming zou ondersteunen, bleek Carolientje krijgt nooit genoeg ervan, in haar wiek geschoten. De vraag beschouwde ze als een aanval op haar integriteit. Dat ze even daarvoor de integriteit van de gehele Raad van State ter discussie had gesteld, was blijkbaar een vraagstuk van gans andere orde.
Grondwettelijke vrijheden gelden klaarblijkelijk voor iedereen. Allen voor sommigen wel meer dan voor anderen.
Johanna en Matthew zijn dit weekend op visite. Gisteren gearriveerd en vandaag zullen ze terugreizen naar Engeland. Uitermate gezellig. We prijzen ons vanzelfsprekend zeer gelukkig dat het hen zo voor de wind gaat.
Gisteravond, na de koffie, kwam het gesprek, na enige onnavolgbare wendingen, op de commotie die hier te lande is ontstaan na de gewelddadige dood van het 17-jarige meisje Lisa uit Abcoude. In de nacht van 19 op 20 augustus werd zij om het leven gebracht door een 22-jarige man die op een locatie van het COA verbleef. Een asielzoeker dus.
Gevolg: een heisa van hier tot ginder. Iedereen bleek zwaar verontwaardigd, overigens om tal van uiteenlopende redenen. Rechts Nederland greep dit misdrijf aan om de aandacht maar weer eens te vestigen op de achterliggende asielproblematiek. Een weinig kiese manier om politiek je zin door te drukken, overigens.
Er ontstond vrijwel direct een beweging die zich beijvert voor het ‘veilig thuiskomen van vrouwen en meisjes’. Een loffelijk streven. Woordvoersters van die beweging maakten in interviews duidelijk welke overwegingen vrouwen moeten maken als ze een avondje uit willen gaan. Dat ze voortdurend hun routes moeten plannen. Dat ze voortdurend op hun hoede moeten zijn. Tijdens het gesprek hier, bleek dat ook Clara en Johanna dit soort beklemmende situaties kennen. Matthew niet. En ik, eerlijk gezegd, ook niet. Uiteraard heb ik door Clara’s werk meermalen kennis genomen van die stuitende ongelijkheid, maar iedere keer brengen dergelijke walgelijke feiten me tot razernij. Weg gelijkheid van seksen. Nog steeds een illusie. En ook nog steeds iets om je ongelooflijk druk over te maken. Een schandvlek voor een beschaafd land.
Vanmorgen moest ik plotseling denken aan een gedicht van Babs Gons, dat recent in ‘Trouw’ werd besproken:
als je nooit in haar schoenen hebt gelopen nooit met je sleutels tussen je vingers door het donker hebt gefietst een hoodie extra large over je jurk hebt aangetrokken je hakken voor sneakers verwisseld om zo hard mogelijk door de nacht naar huis te trappen
als je nooit in haar schoenen hebt gelopen niet weet hoe uitputtend het is om ogen en oren over je hele lichaam te dragen de haren in je nek als alarmbellen je te laten vertellen wanneer je moet maken dat je wegkomt je altijd in je hoofd aan het rekenen bent hoe laat je waar aankomt wanneer je moet vertrekken en of je dan nog net op tijd niet hardlopen in het donker niet via het park groepjes vermijden nooit je drankje uit het oog verliezen
als je nooit in haar schoenen hebt gelopen niet weet hoe het is om oogcontact te vermijden, te doen alsof je belt stoerder te gaan lopen een busje haarlak in je mouw te dragen via winkelruiten in de gaten te houden wie er achter je loopt een omweg te maken zodat je achtervolger niet ziet waar je woont om dan soms het grootste gevaar in je eigen huis te treffen
het zijn toch vaak bekenden
als je nooit in haar schoenen hebt gestaan hoe gevoel niet kent geen adem meer te kunnen halen omdat iemand opeens een deur in het slot draait de taxi onverwachts afslaat
als je niet weet hoe het is om in haar schoenen te staan niet weet hoe het voelt niet gehoord, niet geloofd niet geholpen te worden om de volgende ochtend gewoon weer een nieuwe dag te beginnen de verse wonden de schade onzichtbaar onder je kleding, je huid vanachter een glimlach de dag zien door te komen
vertel dan nooit wat zij moet doen wat zij moet dragen dat ze moet baren en hoe zich te gedragen
hoe te bewegen wanneer te spreken hoe ze haar lichaam hoe ze haar leven
maar leer de wereld van haar houden zo hard dat ze nooit meer achterom hoeft te kijken zo hard dat ze mag dansen wanneer ze wil gaan waar ze wil laat de wereld nu eens beginnen hartgrondig van haar te houden
Babs Gons – ‘als je nooit in haar schoenen hebt gelopen’
Een gedicht als een vuistslag in je gezicht. Een gedicht dat je even doet wankelen in de touwen. Een gedicht dat je het schaamrood op de kaken jaagt. Een gedicht dat je doet walgen omdat je een man bent.
Een gedicht dat nooit geschreven had mogen worden.
De verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn in aantocht. De voortekenen zijn onmiskenbaar, want op alle mogelijke en onmogelijke uren van de dag worden we lastig gevallen door lijsttrekkers en andere lieden die hopen op een steile politieke carrière. Mannen en vrouwen die precies komen uitleggen welke glorieuze toekomst van Nederland ze voor ons in petto hebben. En ons en passant duidelijk maken wier schuld het allemaal is, mochten die holle beloften geheel of gedeeltelijk niet bewaarheid worden. De verzekeringsclausules zijn voortijdig gedegen opgesteld.
Zelfs de ‘blonde roerganger’ zoekt de publiciteit weer, na zijn vlucht in stilte, zogenoemd ten gevolge van een ernstige bedreiging vanuit België. De teruggang in de meeste peilingen daarna, bleken klaarblijkelijk nog bedreigender dan de vage berichten bij onze zuiderburen en dus kunnen we sinds kort de lege one-liners en onbewezen statements weer ten volle over ons heen laten komen. ‘Vandaag Inside’ blijkt het juiste podium om de vroegtijdige terugkeer van deze ‘verloren zoon’ luister bij te zetten. Het programma dat uitblinkt in genuanceerde meningen en intermenselijke fijnbesnaardheid, biedt overduidelijk het juiste decor voor een verse dosis populisme pur sang.
Maar ook de andere politici vergasten ons op flinke hoeveelheden snedige credo’s en andere kretologieën, die ons moeten doen geloven dat er heilzame jaren aan de einder schemeren. Zeker als we op 29 Oktober de bolletjes bij hun namen met potlood rood kleuren. De ene gênante vertoning na de andere.
‘Een fatsoenlijk land’, claimt het CDA. Jammer genoeg lijkt die mogelijkheid al lange tijd uit het zicht. ‘Fatsoen’ is een eigenschap die in een ver verleden nog wel eens opgeld wilde doen in de politiek. En ook in het dagelijkse leven. Nu geldt alleen de gretigheid naar het pluche.
De grondrechten van de Nederlandse democratie vormen samen een groot goed. Rechten die we met hand en tand dienen te verdedigen. Maar tevens rechten die door allerlei krachten meer en meer worden misbruikt om de grondvesten van diezelfde democratische rechtsorde hartgrondig aan te tasten.
Waartoe die uitwassen kunnen leiden, hebben we afgelopen zondag weer kunnen zien. Een demonstratie tegen migratie en voor de dichte grenzen, liep volledig uit de hand. Geteisem uit allerlei uithoeken van het land liet zich, getooid met ultrarechtse symbolen en prinsenvlaggen, die banden met nationalisme en zelfs fascisme doen vermoeden, op hardhandige wijze gelden. Rellen op de A12, politieagenten en ME-ers bedreigd en zwaar geïntimideerd. Later werden zelfs totaal onschuldige burgers uitgescholden en belaagd. Horecapersoneel van 16 jaar en soms jonger, met een blijkbaar afwijkend uiterlijk, verrot gescholden en soms met fysiek geweld geconfronteerd. De hordes tonen hun afschrikwekkende gezicht.
‘…”Die Massen van heute widersetzen sich aber jeder Zusammenfassung. Sie streben auseinander auf Grund der inneren Gesetzlosigkeit. Das ist die Triebkracht ihrer rastlosen Bewegung. Die Massen hasten, laufen, gehen im Sturmschritt durch die Zeit. Wohin? Von wo kommen sie? Niemand weiß es. Je mehr sie marschieren, um so weniger erreichen sie ein Ziel. Nutzlos verbrauchen sie ihre Kräfte. Sie denken, daß sie gehen. Dabei stürzen sie – auf der Stelle marschierend – nur ins Leere. Das ist alles. Der Mensch hat hier seine Heimat verloren”. “Wie erklären Sie dann das Anwachsen des Nationalismus?”, fragte ich. “Das is eben ein Beweis der Richtigkeit meiner Behauptung”, antwortete Franz Kafka. “Man strebt immer danach, was man nicht hat. Der allen Völkern gemeinsame technische Fortschritt entkleidet sie immer mehr und mehr ihrer völkischen Eigenart. Darum werden sie national. Der moderne Nationalismus ist eine Abwehrbewegung gegen das rohe Zugreifen der Zivilisation.”
Gustav Janouch – ‘Gespräche mit Kafka’
Om kort te gaan: een doodlopende weg. De zinloosheid tot ethische leidraad verheven. De massahysterie door slimme volksmenners tot waanzin gedreven. Alles hard op weg naar grenzeloos chaotische anarchie. De extremen hebben de macht gegrepen; de stille meerderheid kijkt krachteloos toe. Het is wachten op de volgende editie van de ‘Kristallnacht’.
Voetbal is toch echt een onvoorspelbare sport. We hebben in de afgelopen weken redelijk intensief het verloop van de EK voor vrouwen gevolgd. Voor Nederland een schier kansloze missie, nadat we tegen Engeland met 4-0 compleet van het veld werden geveegd. Dat was overigens zo’n beetje de enige redelijk goede wedstrijd van de regerende kampioen, want gedurende de rest van het toernooi leek het allemaal naar niks. Doelpunten in de laatste minuut, verlengingen, penaltyseries met absurd veel missers. Allemaal heel vermakelijk, maar niets van doen met goed voetbal.
Mede naar aanleiding daarvan is er een storm van kritiek losgebarsten over het vrouwenvoetbal. Advocaat Job Knoester vergeleek de wedstrijden in ‘Vandaag Inside’, de talkshow die uitblinkt door genuanceerde opinies, met jongensvoetbal onder de 14 jaar. De rapen waren meteen gaar. Niemand die zich afvraagt welke deskundigheid Knoester op dit terrein meebrengt. Iedereen vol op het orgel.
Natuurlijk valt het vrouwenvoetbal niet te vergelijken met jongens-, laat staan mannenvoetbal. Daarvoor ontberen vrouwen kracht, lengte en snelheid. Vrouwenvoetbal moet haar eigen kracht gaan ontdekken, zoals bijvoorbeeld vrouwenhockey dat ook heeft gedaan. Voorbarige, ondeskundige kritiek helpt daarbij niet. Een onbevangen analyse des te meer. Maar het succes van het moment is tegenwoordig heilig op de televisie. Kwaliteit van inbreng veel minder.
Ondanks het matige voetbal haalde Engeland op de boven beschreven manier de finale. Tegen de torenhoge favoriet Spanje. En jawel, een goal tegen de verhouding in, verlengingen, penalty’s met wederom veel missers en Engeland is de oude en nieuwe kampioen.
Hetgeen op zich ook een prestatie is.
Heel Engeland geraakt vervolgens in euforie. Vergeten is alle ellende van de Brexit, de schrijnende armoede en de deplorabele toestand van de nationale zorg. Mensen staan juichend op straat en de pubs draaien overuren.
De Romeinen wisten het al: geeft het volk brood en spelen. In de moderne tijd is dat verworden tot een nieuwe variant: spelen. Voor het brood moeten ze zelf maar zorgen.
Juist als men denkt dat het dieptepunt in diplomatieke discretie en rechtstatelijk fatsoen wel zo’n beetje is bereikt, blijkt dat de lat nog lager kan. De president, die tijdens zijn eerste termijn al een reputatie van rauwdouwer en grenzeloze lomperik had opgebouwd, heeft gedurende de eerste honderd dagen van zijn tweede termijn alle laaggespannen verwachtingen meer dan waargemaakt.
Niet alleen is er op het gebied van internationale diplomatie en buitenlandse betrekkingen zo ongeveer iedereen tot op het bot beledigd, maar tevens heeft hij eenieders gezond verstand getart door zich intens te bemoeien met de wetenschappelijke èn de financiële wereld. Met desastreuze gevolgen, dat spreekt. Wetenschappelijke data worden vernietigd, financiële kopstukken beledigd, in het volste vertrouwen dan de man en z’n bedenkelijke entourage alles bij het rechte eind hebben.
En dat geldt niet alleen voor the home of the free. Ook in Nederland hebben we een assortiment nitwits en non-valeurs aan de macht. Minister Interpunctie is al eerder in deze schrijfsels aan de beurt geweest. Ze blijkt overigens nu tegen de grenzen van haar mogelijkheden en vermogens te zijn gebotst, met als resultaat dat werkelijke niets wordt bereikt. Maar ook minister Uitstel bakt ze bruin. Ús Femke weet inmiddels niets anders meer te verzinnen, dan de rem op alle voorstellen te zetten zodat er weinig meer gebeurt dan het doorschuiven van noodzakelijk beleid. Wat een triestigheid.
De minister heeft ferme plannen. En lijkt niet van zins zich door wie dan ook van de uitvoering daarvan te laten afbrengen. Om een en ander kracht bij te zetten en om haar eigen struise imago verder te stutten, kiest ze voor een volstrekt eigen idioom. Een idioom waarin begrippen als ‘medemenselijkheid’, ‘empathie’ en ‘morele waarden’ in ieder geval geen plaats lijken te hebben.
Bovendien heeft de minister zich een spreekwijze aangemeten, die doet vermoeden dat de interpunctie van haar zinnen op de een of andere manier op enig moment is gaan afwijken van regulier Nederlands. Een afwijking die overigens meer partijgenoten schijnen te hebben ontwikkeld. Maar toegegeven, deze minister heeft de meest uitgesproken variant daarvan tot bloei gebracht. Zij spreekt in zinnen als: “Want dit is. Nederland. En wij zijn. Nederlanders. En we moeten. De stroom. Aan gelukzoekers. Met alle middelen. Indammen”.
Dat uitgangspunt zorgt ervoor dat ze dag en nacht onvermoeibaar in de weer is om de dreigende tsunami aan asielzoekers drastisch te beperken en voor haar is geen moeite teveel om het strengste asielbeleid ooit tot wasdom te laten komen. En met dat hoge ideaal voor ogen, geeft het natuurlijk geen pas om je te laten afleiden door triviale zaken als ambtelijke adviezen, rapporten van de Raad van State, negatieve consultaties door de inspectie en anderszins ongetwijfeld goedbedoelde ruis. Kritiek op die solitaire wijze van handelen wordt dan ook eenvoudig maar doeltreffend afgedaan met drie woorden:
